Kilka słów o nałogowym korzystaniu ze smartfona

Smartfony są obecnie nieodzownym elementem  naszego życia, od dawna nie służą jedynie do wysyłania wiadomości oraz wykonywania połączeń. Dzięki nim w każdej chwili możemy prowadzić wideokonferencję, robić zakupy lub oglądać filmy. Współcześnie nowe technologie przyczyniają się do rozwoju różnorodnych kompetencji dzieci i młodzieży, stanowią ważne narzędzie edukacyjne. Pomimo niewątpliwych korzyści łatwo przekroczyć bezpieczną granicę i utracić kontrolę nad ilością czasu spędzaną przed ekranem telefonu. W czasie pandemii, wiele ważnych  aktywności m.in. edukacja, utrzymywanie kontaktów z najbliższymi, przeniosło się do internetu, dlatego warto pamiętać o zadbanie o prawidłową równowagę w byciu on i offline. Ponieważ granica pomiędzy używaniem i nadużywaniem smartfonu jest bardzo cienka, poniżej przedstawiono kilka wskazówek, które pomogą rodzicom określić czy ich dzieci nie korzystają z nowych technologii w sposób szkodliwy.

Jednym z najczęstszych objawów nadużywania jest nierozstawanie się z telefonem oraz ciągłe sprawdzanie połączeń, wiadomości lub komunikatów z mediów społecznościowych. To, co powinno zwrócić uwagę rodziców to fakt, że dziecko korzysta z telefonu o każdej porze dnia i nocy, wymyśla też różne powody, żeby usprawiedliwić konieczność jego używania.

Zaniepokoić rodziców powinny również wszystkie sytuacje, kiedy ich dziecko woli spędzać czas na byciu online i traci zainteresowanie relacjami i aktywnościami poza siecią. Jeżeli rezygnuje z bezpośrednich kontaktów z rówieśnikami, stopniowo ogranicza czas, który dotychczas przeznaczało na swoją pasję, to należy zachować szczególną czujność czy nie jest to czasem spowodowane szkodliwym korzystaniem ze smartfona. 

Dziecko takie może odczuwać niepokój, być rozdrażnione, a nawet reagować agresywnie, kiedy nie ma dostępu do telefonu lub możliwość korzystania z niego jest ograniczona. Jako karę traktuje każdą próbę odebrania mu telefonu, a wszelkie metody zmniejszania ilości czasu przed ekranem okazują się bezskuteczne.

Obawa i  strach przed tym, że telefon się rozładuje i nie będzie możliwości, aby go naładować może również świadczyć o pierwszych objawach nadużywania. Osoba taka stara się zawsze mieć przy sobie ładowarkę lub powerbank, aby tylko nie dopuścić do takiej okoliczności. W sytuacji, kiedy jest poza zasięgiem robi wszystko, aby go odzyskać.

Innym objawem nadużywania, jest przymus korzystania z telefonu, nawet jeśli nie ma takiej realnej potrzeby. Dziecko nie potrafi oderwać się od telefonu, kiedy wykonuje inną czynność, a każdą wolną chwilę przeznacza na bycie online. W wielu przypadkach młodzi użytkownicy ciągle nasłuchują i są w pełnej gotowości, aby odebrać połączenie.

Kolejnym niepokojącym sygnałem powinny być sytuacje, kiedy dziecko ukrywa przed najbliższymi w jaki sposób wykorzystuje i ile czasu spędza przed ekranem telefonu. Ponadto rodzice powinni zwracać uwagę na te momenty, kiedy dziecko korzysta z telefonu w obecności innych osób lub nie potrafi odłożyć go nawet podczas wykonywania domowych obowiązków. 

W dzisiejszych czasach nie wyobrażamy sobie już funkcjonowania bez nowych technologii. W znaczący sposób ułatwiają nam życie, pozwalają oszczędzać czas,  są świetnym narzędziem  do zdobywania wiedzy. Należy jednak mieć świadomość jakie konsekwencje wynikają z ich nadużywania. Bardzo ważne jest więc edukowanie dzieci w zakresie właściwych sposobów korzystania z wszelkich urządzeń ekranowych. W sytuacji zaobserwowania niepokojących zachowań warto zwrócić się o pomoc do specjalisty. To dorośli są odpowiedzialni za dawanie młodym użytkownikom właściwego przykładu jak bezpiecznie i rozważnie korzystać z nowych technologii, dlatego warto wspólnie wypracować pewne zasady i rozwiązania dotyczące korzystania z urządzeń ekranowych dla całej rodziny. 

Opracowała: Paulina Głuska - psycholog, terapeuta

w ramach zadania "Tęcza Serc dla Rodziny" współfinansowanego z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego