Higiena cyfrowa

Nowe technologie używane świadomie oraz z umiarem mogą pozytywnie wpływać na rozwój dzieci. Coraz częściej jednak obserwujemy sytuacje, kiedy korzystanie z różnych urządzeń ekranowych wymyka się spod kontroli. Telefony, tablety i komputery w wielu momentach mogą stanowić atrakcyjny element życia rodzinnego, obecnie jednak zauważa się coraz większą szkodliwość niekontrolowanego korzystania z nowych technologii, szczególnie wśród dzieci. Wskazuje się wiele czynników, które mają wpływ na nadużywanie urządzeń ekranowych, główne z nich to m.in. brak pasji, zainteresowań, niekontrolowany i nieograniczony dostęp do różnych urządzeń oraz brak zasad korzystania z mediów cyfrowych. To przede wszystkim rodzice i opiekunowie mają ogromny wpływ na stosunek ich dzieci do nowych technologii. Dla wielu rodziców wyzwaniem jest ustalenie granic dotyczących adekwatnego do wieku i potrzeb rodziny korzystania z różnych urządzeń.

 Artykuł ten jest kontynuacją wcześniejszej publikacji dotyczącej wskazówek, które warto uwzględnić tworząc zasady korzystania z urządzeń ekranowych.

Wspólna zabawa bez ekranów

Spędzając czas przed ekranem w obecności innych osób ograniczamy możliwość nawiązania prawdziwej relacji z druga osobą. Umożliwienie małym dzieciom korzystania z urządzeń ekranowych pozbawia je spontanicznych sytuacji do rozwijania mowy i wzbogacania słownictwa. Wraz z rozwojem popularności nowych technologii wzrosło zainteresowanie ich wpływem na życie każdego z nas. Prowadzonych jest wiele badań, które wskazują, że należy wykazać szczególną ostrożność i umiar przy udostępnianiu dzieciom urządzeń mobilnych. Nadmierne korzystanie z urządzeń ekranowych może przyczynić się do kłopotów z nauką, trudności z koncentracją. Nowe technologie to również zagrożenia dla rozwoju umiejętności interpersonalnych, szczególnie gdy stają się substytutem kontaktu z dorosłymi lub zabawy z rówieśnikami. Dzieci do prawidłowego rozwoju potrzebują zróżnicowanych form aktywności, rodzice natomiast bardzo często nie potrafią w sposób kreatywny zagospodarować wspólnie spędzanego czasu. Dzieciństwo to szczególny czas,  w którym bardzo ważną role odgrywają relacje z najbliższymi oraz rówieśnikami. Prawidłowa i bliska relacja z rodzicami pełni bardzo ważną funkcję, ponieważ dzieci uczą się przede wszystkim poprzez obserwację, słuchanie i naśladowanie.  Czas spędzany razem i wspólne aktywności mogą służyć wzmacnianiu więzi oraz stwarzają okazję do rozmowy.  Warto zaplanować czas, który cała rodzina spędza razem, nie przed ekranem, ale np. czytając książki, rozmawiając, grając w gry planszowe, spacerując lub spotykając się ze znajomymi. Należy pamiętać, że wspieranie emocjonalnego rozwoju dziecka  odbywa się przede wszystkim poprzez bliską więź oraz bezpośredni kontakt z innymi. O taką więź trudno jednak, kiedy i dziecko i dorośli wpatrzeni są w ekrany.

Czas na aktywność

Coraz większa popularność oraz powszechność urządzeń ekranowych wśród dzieci przyczyniła się do zwrócenia szczególnej uwagi na ich wpływ na zdrowie fizyczne najmłodszych. Specjaliści alarmują, że długie godziny przed ekranami skutkują wadami postawy, bólami kręgosłupa, przeciążeniem nadgarstków oraz bólem i zmęczeniem oczu. Ponadto długotrwałe i częste korzystanie z tabletów, telefonów, komputerów sprzyja niezdrowemu odżywianiu, co może wpływać na rozwój różnych chorób układu pokarmowego oraz przyczynia się do powstania nadwagi. Ruch jest wskazany na każdym etapie życia, bez względu na wiek. Dorosłym pozwala utrzymać dobrą kondycję, zapobiega wielu chorobom, w przypadku dzieci natomiast przyczynia się do rozwoju różnych umiejętności. Dlatego tak ważne jest planowanie wspólnych aktywności bez urządzeń ekranowych i traktowanie aktywności fizycznej jako formy wypoczynku. Taka forma wypoczynku przynosi znacznie więcej korzyści niż czas spędzany przed komputerem, tabletem lub telefonem. Specjaliści podkreślają, że regularna aktywność jest ważnym czynnikiem, który wpływa na prawidłowy rozwój dziecka. Dziecko z odpowiednią ilością ruchu szybciej zdobywa nowe umiejętności, jest sprawniejsze, ma lepszą kondycję, dzięki czemu lepiej radzi sobie z różnymi wyzwaniami. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia dzieci powinny przeznaczyć jedną godzinę dziennie na aktywność fizyczną. Rodzice powinni motywować i zachęcać dzieci do ruchu, który jest lepszym rozwiązaniem niż zabawa i czas spędzany przed urządzeniem elektronicznym.  Planując aktywność  należy uwzględnić wiek oraz umiejętności dzieci, połączenie zabawy z ruchem może w naturalny sposób sprawić, że aktywność fizyczna stanie się ważnym elementem życia rodzinnego.
 

W trakcie pandemii wiele aktywności przeniosło się do świata wirtualnego. Obecnie nowe technologie są narzędziem pracy, nauki i rozrywki. Specjaliści alarmują, że przed ekranami różnych urządzeń dorośli i dzieci spędzają stanowczo zbyt dużo czasu. Dlatego tak ważne jest nauka odpowiedniego korzystania z urządzeń ekranowych i ustalenie wspólnych zasad dostosowanych do możliwości i potrzeb każdego członka rodziny.

Opracowała: Paulina Głuska - psycholog, terapeuta

w ramach zadania "Tęcza Serc dla Rodziny" współfinansowanego z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego